هات تپ يا انشعاب گرم خطوط لوله

برای اجرای هات تپ ترجیح بر آن است که کار گرم در محدود ای از خط لوله انجام شود که کمترین مشکلات  و دردسرهای محیطی در آن وجود داشته باشد. اگر هدف فقط ایجاد انشعاب گرم در محدوده ای از خط لوله باشد می توان بهترین مکان در آن محدود را برای هات تپ زنی برگزید و عملیات کار گرم انشعاب گیری را در آن محل انجام داد. اما در برخی موارد چاره ای جز این نخواهد بود که کار در محیطی نامساعد و شرایط سخت انجام شود. در این صورت نیز راهکارهایی برای انجام ایمن عملیات هات تپ وجود خواهد داشت و می توان با اتخاذ یکسری راهکارهای ایمنی و فنی مشکلات را به حداقل رساند. معیارهای تعیین کننده دشواری یا سهولت اجرای هات تپ به لحاظ محیطی را می توان بر حسب شاخص های زیر برشمرد:

-         ارتفاع انجام کار: طبیعتاً هر چه کار در ارتفاع بالاتری انجام شود شرایط برای انجام هر یک از فرایندهای اجرایی هات تپ دشوارتر خواهد بود. نصب داربست و اسکافولدینگ به شیوه ای ایمن و مطمئن از جمله نکاتی است که حتما و ضرورتاً می بایست مورد توجه قرار گیرد. هر چقدر ارتفاع کار بالاتر می رود داربست بندی مجموعه حساسیت های بیشتری را می طلبد. نصب داربست جزو ضرورت های کار گرم در ارتفاع های بالا می باشد، چرا که یکی از فرایندهای اصلی در اجرای هات تپ جوشکاری اتصال اسپلیت تی روی خط لوله است. طبیعی است که این کار را نمی توان از درون بسکت انجام داد و جوشکاری میازمند آن است که فضای کافی در مجاورت لوله برای جوشکاری داشته باشد. از طرفی فرایند نصب معمولاً توسط دو جوشکار به عمل می آید تا فیت آپ اسپلیت تی دقیق تر انجام شود.

بنابراین باید یک کفی مسطح با طول و عرض مطمئن برای جوشکاران فراهم شود تا بتوانند به راحتی در محیط تردد داشته و به تمامی نقاط مورد نیاز برای جوشکاری دسترسی ساده داشته باشند. جوشکاران حین کار نباید از لحاظ دسترسی به محیط جوش دچار مشکل باشند. این امر تمرکز آن ها، انرژی و توان شان و نیز دقت شان در کار را تحت الشعاع قرار داده و به این وسیله می تواند منشأ خطر برای ایشان باشد.
-         فضای کافی برای انجام هات تپ: اغلب مجتمع های صنعتی که انشعاب گرم هات تپ مورد نیازشان است، مجتمع های پالایشگاهی و پتروشیمی می باشند. خطوط لوله در این واحدهای صنعتی به صورت متراکم در کنار یکدیگر نصب شده اند و این امر دسترسی به برخی از آن ها را دشوار نموده است. برای مثال خط لوله ای را در نظر بگیرید که در مجاورت آن و در فاصله ای نزدیک از هر دو جانب به صورت موازی لوله نصب شده است. در چنین موقعیتی انجام عملیات به صورت افقی تقریبا ناممکن است چرا که فضایی برای دستگاه جهت نصب وجود ندارد. از طرفی حتی انجام انشعاب گرم عمودی نیز به دلیل فضای محدودی که برای جوشکاران اسپلیت تی وجود دارد به نوبه خود دارای دشواری هایی است. از این رو فرایند اجرایی هات تپ روی این دسته خطوط لوله بسیار مشکل می نماید.
-         اجرای هات تپ روی elbow ها یا زانویی لوله: گاهی اوقات از طرف کارفرما توصیه می شود که عملیات هات تپ روی زانویی لوله انجام شود. در این شرایط مجری هات تپ تا زمانی که نتوانسته است یک دستورالعمل و روش اجرایی کامل و جامع، که تمامی شاخص های تعیین کننده در صحت اجرای کار را در نظر گرفته است را تدوین کند، باید از انجام کار صرف نظر کند. کارفرما نیز بهتر است با مکان یابی بهتر، در صورتی که امکان تعییر محل انجام کار وجود دارد شرایط را در نظر گرفته و تعییرات لازم را اعمال کند.
-         اجرای هات تپ در محیط های آلوده به مواد قابل احتراق: چنان که میدانیم کار گرم کاری را می گویند که همراه با خود ایجاد حرارت، تولید جرقه و احتراق به همراه دارد. از این رو احتراق تولید شده در صورتی که در معرض مواد قابل اشتعال باشد می تواند منشأ آتش سوزی و حتی انفجار شود. با توجه به این نکته یا باید محیط انجام عملیات به مکانی که فاقد مواد منتشر شده قابل اشتعال هستند تغییر مکان دهد، یا این که تدابیری برای دور کردن موضعی مواد قابل اشتعال در محیط اتخاذ شود.

در این خصوص می توان عملیاتی را که در مجاورت محیط اجرای هات تپ مواد قابل اشتعال ایحاد می کند متوقف کرد، یا در غیر این صورت باید مواد را از هر طریقی از محیط انجام کار به محیطی دیگر هدایت کرد و به این وسیله فضا را برای انجام کار گرم مساعد کرد.
-         محیط های مملو از مواد شیمیایی و سمی: در این گونه محیط ها هم خطرات بزرگی فرایند را تهدید خواهد کرد. حتی ممکن است بیش از خود فرایند، نیروی انسانی باشد که در معرض خطر مستقیم قرار گیرد. برای مثال در محیط هایی که آغشته به گازهایی نظیر گاز ترش باشند، هر چقدر هم درصد غلظت این نوع از مواد کم باشد، آسیب جسمی به نیروی کار وارد خواهد شد و به مرور زمان آثار خود را در سیستم ایمنی بدن نشان خواهد داد. بنابراین باید حتماً از انجام کار در چنین مواردی جلوگیری شود. شرط انجام کار در محیط هایی از این نوع، همچون مورد فوق، یا متوقف کردن فرایندهای تولید کننده مواد شیمیایی است و یا مجهز کردن مجموعه و نیروی انسانی اجرای هات تپ به ابزارها و تجهیزات ایمنی فردی است.
-         اجرای کار گرم هات تپ در عمق زمین: گاهی اوقات لازم می آید که عملیات هات تپ در عمق زمبن انجام شود چرا که خطوط لوله در آنجا جاگذاری شده اند. این مورد در خصوص خطوط لوله انتقال بین شهری، و نیز خطوط لوله نفت و گاز صادراتی بیشتر صدق می کند. در چنین شرایطی طبیعتاً حفاری انجام خواهد شد تا دسترسی به لوله ومحیط فراهم شود. در چنین شرایطی نیز توجه به فاکتورهای ایمنی و فنی بسیار مهم است. اولاً استانداردهای ایمنی حفاری نظیر شیب دار نمودن دیوارهها، پله های اضطراری، طول و عرض مناسب و مواردی از این قبیل باید تمام و کمال مورد توجه قرار بگیرد. دوما ابعاد حفاری باید به اندازه ای باشند که دستگاه هات تپ به راحتی جابجا شود. اگر عملیات به صورت افقی انجام می شود طبیعتاً فضای کافی برا استقرار دستگاه هات تپ باید در نظر گرفته شود.
هر چقدر لوله در عمق بیشتری باشد باید به نکات ویژه ایمنی در حفاری بیشتر توجه کرد. فرونهشت خاک یکی از حوادثی است که در کار دورن عمق های حفاری شدخ بیشتر رخ می دهد. تیم حفاری نسبت به این مسأله باید حساسیت لازم را به خرج داده و تیم اجرای هات تپ نیز بر حسب دانش و تجربه ایمنی محیط کار باید خروجی کار حفاری را مورد نظارت و پایش  قرار دهد.
 
موارد ذکر شده برخی از معیارهایی را شامل می شدند که می توان یک عملیات هات تپ را به کاری آسیب رسان و خطر زا تبدیل کنند. اجرای هات تپ در شرایطی نظیر آن چه گفته شد سختی های خاص خود را می طلبد. همان طور که اشاره گردید بهتر است مجری هات تپ با مشورت کارفرما، حتی الامکان مکان انجام کار گرم هات تپ را به بهترین و دسنرسی پذیرترین محل انتقال دهد تا ضریب ایمنی، زمان کار لازم، هزینه انسانی و مالی و مواردی از این قبیل به سطح بهینه خود برسند، اما در صورت اجتناب ناپذیر بودن فرایند، می بایست با دقت و اهتمام ویژه تمامی شاخص ها را لحاظ کرده و به بهترین و مطمئن ترین شکل کار اجرایی هات تپ را به انجام رساند.