عملیات هات‌تپ در صورت هر گونه نقص در مراحل پیش آماده سازی عملیات با مخاطراتی همراه خواهد بود و بر اساس دستورالعمل‌ها واستانداردهای تدوین شده، هر گونه انشعاب‌گیری گرم بدون اطمینان از ایمنی و کیفیت فنی مراحل آماده سازی ممنوع است. مهم‌ترین فاز در مراحل پیش آماده سازی انجام عملیات هات‌تپ، ساخت و نصب اسپلیت‌تی است که بخش عمده‌ی این فرایند را جوشکاری اتصال اسپلیت‌تی روی لوله تشکیل می‌دهد. از این رو توجه به تمامی متغیرهای دخیل در امر و عوامل بالقوه‌ی خطا در جوشکاری اسپلیت‌تی ضروری است. وجود ایراداتی در جوشکاری نظیر سوراخ‌های جوش، گودال‌های جوش، حفره در خط جوش خوردگی، تعداد پاس‌های جوش کم یا زیاد از حد لازم، وجود گرد و غبار در نواحی جوش، سوراخ شدن خط لوله یا اتصالات در جوشکاری و نظایر آن باعث بروز ایراداتی همچون نشتی سیال، اتصال نامناسب اتصالات روی هم، عدم تقارن و... خواهند شد.
این ایرادات ممکن است خود را حین انجام عملیات هات‌تپ نشان ندهند . چه بسا عملیات هات‌تپ با موفقیت به پایان برسد اما به مرور و با فرسوده شدن نقاطی که دارای ایراد می‌باشند خطرات خود را نشان دهند. از این‌رو جوشکاری باید گام به گام طبق استاندارد و با انجام تست‌های تأیید کیفی آن انجام شود.
در ادامه اصلی‌ترین نکاتی که پیش از جوشکاری باید بدان‌ها توجه کرد شرح داده می‌شوند:
جوشکاری باید بر اساس استانداردها انجام شود. برای مثال استاندارد API 2201 یکی از مراجعی است که برای جوشکاری اسپلیت‌تی رجوع به آن ضروری است. خصوصاً حساسیت‌های این استاندارد روی اصول ایمنی حین جوشکاری حائز اهمیت است.
جوشکاران آموزش‌های لازم در خصوص جوشکاری خطوط لوله را دیده باشند. در واقع جوشکاران باید دانش فنی و تجربه لازم در خصوص جوشکاری روی خطوط لوله را داشته باشند، چرا که با وجود حساسیت هر نوع جوشکاری روی خطوط لوله، جوشکاری اسپلیت‌تی حساسیت‌های ویژه خود را داراست و بروز هر گونه ایراد فنی، تبعات سنگینی خواهد داشت. یکنواختی خطوط جوش، ممانعت از بروز گودال جوش، تشخیص تعداد پاس جوش در برخی شرایط خاص، یا انتخاب نوع الکترود و نظیر آن، ابتکارها و خلاقیت‌ها و نظایر آن، اموری نیستند که در هر دستورالعملی تدوین شده باشند و جز از طریق یک جوشکار واجد صلاحیت و مسلط به رفتار فنی لوله و سیالات انجام‌پذیر نیست.
تا جای ممکن از ورود هیدروژن به ناحیه جوش ممانعت شود. حتی الامکان از الکترودهای با هیدروژن پایین استفاده شود.
ناحیه‌ای که جوشکاری روی آن انجام می‌شود تمیز شود و از گرد و غبار، مواد شیمیایی و سایر آلوده کننده ها پاک سازی شود. وجود این مواد باعث کاهش کیفیت جوش می‌شود و در خطوط جوش ممکن است خوردگی‌ها یا چاله‌های جوش ببینیم. این مواد همچون یک سد مانع اتصال کامل الکترود ذوب شده روی فلز می‌شوند و از این رو ممکن است به مرور و به دلیل کیفیت پایین ناحیه‌ی جوش خطراتی متوجه محل انشعاب شود.
اسپلیت تی به نحو مناسب روی لوله فیت شود. نباید بین اسپلیت‌تی و دیواره‌ی لوله حفره یا فاصله‌ای وجود داشته باشد. فرایند طراحی و ساخت اسپلیت‌تی باید به گونه‌ای باشد که محصول نهایی کاملاً با لوله فیت باشد. کوچک بودن اسپلیت تی معادل است با رد این اتصال و دستور برای ساخت یک اسپلیت تی جدید. حین نصب اسپلیت تی روی لوله نیز باید دقت داشت با استفاده از ابزارهای تقویت کننده، دیواره‌ی داخلی اتصال کاملاً با دیواره خارجی لوله اصلی مماس شود. همچنین این‌که دو پد بالایی و پایینی اسپلیت‌تی باید به هم مماس شوند. وجود فاصله میان این دو، و یامماس شدن آن‌ها پیش از فیت شدن کامل اتصال روی لوله، هر دو خطا در فرایند محسوب می‌شوند و انجام اقدامات احتیاطی در خصوص آن‌ها ضروری است.
دقت شود جوش طولی دو پد باید روی یکدیگر انجام شود و تا جای ممکن خط جوش روی لوله اصلی نیفتد. نباید جوش طولی اسپلیت‌تی را روی لوله اصلی انجام داد. هدف از ساختن دو پد توزیع فشار خطوط اتصال میان اجزای اسپلیت‌تی است و از این رو جوش طولی باید دو پد را به هم متصل کند، نه پد بالایی را به لوله. در غیر این‌صورت فشار و وزن اسپلیت‌تی روی لوله بار می‌شود. علاوه بر این، اسپلیت‌تی قابلیت آب‌بندی قابل اعتمادی نخواهد داشت.
پیش از انجام جوشکاری، از طریق تست اولتراسونیک ضخامت واقعی لوله را اندازه بگیریم. از آن‌جا که خط لوله در طول سال‌های عملکرد خود ممکن در اثر جریان سیال و فشار آن، خوردگی یا هر مورد دیگری داشته باشد، نباید به داده‌های فنی کارفرما، که معمولاً به ضخامت طراحی لوله ختم می‌شود اکتفا کنیم. توجه داشته باشید که عملیات روی خط لوله زنده انجام می‌گیرد و ضخامت زنده‌ی لوله ملاک جوشکاری اسپلیت‌تی و انجام عملیات هات‌تپ است نه ضخامت طراحی.
در صورتی که شرایط جوی نامساعد است باید تا جای ممکن عملیات جوشکاری را از این محیط نامساعد بیرون نگه داشت. وزش باد نواحی جوش را تخریب می‌کند. بارش برف و باران نیز در اثر رطوبتی که روی لوله ایجاد می‌کند باعث تخریب عملیات جوشکاری می‌شود. بنابراین باید محیط از دسترس این عوامل خارج شود. پوشاندن ناحیه‌ی جوش از طریق روکش یا کاورهای چادر مانند که همانند یک اتاقک محل جوش را از باد و باران محافظت می کند در این موارد ضروری بنظر می‌رسد.
تست جوش
پس از اتمام جوشکاری کیفیت نواحی جوش حتما می‌بایست از طریق یکی از روش‌های تست جوش مورد برررسی قرار گیرد. بازرسی چشمی، تست PT، تست رادیوگرافی و تست اولتراسونیک رایج‌ترین روش‌های تست جوش محسوب می‌شوند که هر یک به طریق خود، ایرادات و حفره‌های جوش را نشان می‌دهند. بسته به نوع کار، فشار سیال، سایز لوله و انشعاب، تشخیص کارفرما و مجری عملیات هات‌تپ، به صرفه ترین و منطقی‌ترین روش تست جوش انتخاب شده و در صورت عدم تأیید نواحی جوش، اقدامات اصلاحی ضرورتاً انجام خواهند شد.
تست فشار
اتصالات هات‌تپ، نازل‌ها و اسپلیت‌تی باید بعد از اتمام فرایند جوشکاری و پیش از انجام عملیات هات‌تپ مورد تست فشار قرار گیرند. هدف از تست فار در درجه اول سنجش بروز نشتی روی انشعاب اسپلیت‌تی در نواحی‌ای است که جوشکاری روی‌شان انجام شده است. همچنین مقاومت جوش در برابر بالاترین فشار عملیاتی باید مورد بازرسی قرار گیرد. میزان فشار وارده به هات‌تپ و اتصالات، بستگی به فشار زنده‌ی خط لوله‌ی حاوی سیال، در زمانی دارد که عملیات هات‌تپ در حال انجام است.
دستورالعمل تست فشار عموماً باید حاوی مطالب زیر باشد:
1) تست نشتی ولو هات‌تپ، ترجیحاً پیش از آن‌که روی اتصالات نصب شود تا توان آب‌بندی واقعی آن ارزیابی شود. ولو باید حداقل 5 دقیقه تحت فشار باشد.
2) تست فشار اتصال انشعابی یا همان اسپلیت‌تی در زمانی که ولو روی آن نصب شده و باز است. هدف نشان دادن میزان مقاومت و استحکام اسپلیت‌تی خصوصاً در نواحی جوش است. این اتال نیز باید حداقل 30 دقیقه تحت فشار باشد.
3) تست نشتی دستگاه هات‌تپ زمانی گه روی ولو نصب شده است و ولو نیز بسته باشد. حداقل زمان این تست باید 5 دقیقه باشد
در صورت لحاظ کردن تمامی عوامل فوق، توسط تیم‌های فنی، عملیاتی و کنترل کیفی می‌توان از صحت و دقت ناحیه جوش اطمینان حاصل کرد و مجموعه را برای انجام عملیات هات‌تپ آماده کرد. |